Co to jest "Równoważny czas pracy" ?

Mówiąc potocznie “równoważny czas pracy” mamy de facto na myśli “system równoważnego czasu pracy” czyli zbiór reguł, które musimy uwzględnić tworząc grafiki czasu pracy.
W odróżnieniu od systemu podstawowego, system równoważny pozwala na przedłużenie dobowego czasu pracy do 12h, podczas gdy w podstawowym systemie pracy nie jest dopuszczalne planowanie więcej niż 8h pracy na dobę.
Określenie “równoważny” wynika z faktu, że przedłużony czas pracy w jednej dobie, musi być “zrównoważony” skróconym czasem pracy (lub dniem wolnym) w innej dobie tego samego okresu rozliczeniowego.

Podstawa prawna: Art. 135 par. 1 kodeksu pracy.

System równoważny daje nam zatem większą elastyczność przy układaniu grafików. Musimy jednak pamiętać, że przy tworzeniu harmonogramu pracy w systemie równoważnym wciąż obowiązują nas reguły prawa pracy wymienione poniżej:

• Odpoczynek dobowy
• Doba pracownicza
• Przeciętnie 5 dniowy tydzień pracy
• Odpoczynek tygodniowy
• Wolna niedziela raz na 4 tygodnie
• Wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym.

ePlanist przychodzi nam z pomocą przy w tym zakresie, zapewniając spełnienie reguł prawa pracy przy automatycznym układaniu harmonogramu pracy oraz weryfikując spełnienie reguł prawa pracy przy ręcznym układaniu grafików pracy, dzięki czemu unikamy pomyłek.

Szczególne przypadki

Okresy rozliczeniowe

Minimalną i jednocześnie typową długością okresu rozliczeniowego jest jeden miesiac. Okresy rozliczeniowe dłuże niż miesięczny są dopuszczalne i jednocześnie korzystne ponieważ dają nam więcej czasu na równoważenie godzin pracy. Występują jednak pewne zastrzeżenia co do wprowadzania wielomiesięcznych okresów rozliczeniowych. Okres rozliczeniowy 2 i 3 miesięczny może być wprowadzony tylko w uzasadnionych przypadkach, którymi mogą być przykładowo: nieregularność produkcji, czy okresowość prac z okresem dłuższym niż miesięczny.
Przy pracach zależnych od pory roku czy warunków atmosfercznych okres rozliczeniowe może być przedłużony nawet do 4 miesięcy.

Podstawa prawna: Art. 135 par. 2 i 3 kodeksu pracy.

Dobowy czas pracy

W pewnych szczególnych przypadkach takich jak dozór urządzeń czy konieczność pracownika do pozostawania w pogotowiu, dopuszczalne jest przedłużenie dobowego czasu pracy do 16 godzin.
Możliwe jest także przedłużenie dobowego czasu pracy nawet do 24h gdy praca polega na pilnowaniu osób lub mienia, ale także przy pracy służb ratowniczych i straży pożarnej.
W obu powyższych przypadkach niemożliwe jest jednak przedłużenie okresu rozliczeniowego powyżej miesiąca miesięcznego.

Podstawa prawna: Art. 136 i 137 kodeksu pracy.

Jak wprowadzić system równoważnego czasu pracy?

System równoważnego czasu pracy wprowadza się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy. W przypadku kiedy pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy system równoważny wprowadzany jest poprzez obwieszczenie.

W przypadku gdy pracodawca wprowadza system równoważny z okresem rozliczeniowym dłuższym niż miesięczny decyzja taka powinna być uzgodniona z zakładową organizacją związkową. Jeśli takowa nie istnieje, lub nie zgadza się na proponowaną zmianę, o wprowadzeniu przedłużonego okresu rozliczeniowego powinien zostać zawiadomiony właściwy okręgowy inspektor pracy.

Podstawa prawna Art. 150 kodeksu pracy.